Si po ia arrin Beogradi të krijoj minoritetin serb në Shqipëri? A ka serb ne Shqipëri, nga kan ardhur, dhe a kanë prejardhje serbe nëse janë serb ?
Ismet Azizi
Në pesë vitet e fundit, pozita e 1,85 milionë serbëve në rajon, duke mos llogaritur Rumaninë dhe përmirësimin e vogël në Hungari, po bëhet gjithnjë e më e keqe, kanë tërhequr vërejtjen para dy viteve përfaqësues të “Napredni klub” duke prezantuar raportin e tyre pesëvjeçar për të drejtat e serbëve, shkruanin mediat nga Beogradi.
Kryetari këtij klubi Çedomir Antiq ka konstatuar se përkeqësimi i pozitës së serbëve në rajon është pasojë e përpjekjeve që të eliminohet Republika Sërpska, fakti se Mali i Zi është buzë falimentimit, se në krizë kushtuese ndodhet Maqedonia dhe se Kroacia ka hyrë në BE. Ai ka shtuar se serbët po nxiten që të marrin pjesë institucionet e Kosovës.
Në raportin e këtij klubi theksohej se në Shqipëri ekziston vazhdimësia në mosrespektimin e të drejtave, siç thotë klubi, të 30 mijë serbëve në Shqipëri që nuk e kanë statusin e minoritetit nacional, madje ata janë edhe pa të drejtën që t’i dealbanizojnë emrat.
Në shtatorin e vitit 2010 në Libofsh të Fierit në Shqipëri është bërë përurimi i një shkolle me mësim në gjuhën serbe, e cila do të organizojë kurse në gjuhën serbe.
Në ceremoninë e lëshimit të shkollës pati marrë pjesë ambasadori serb në Tiranë,
Miroljub Zariq, i cili premtoi se shkolla të tilla do të hapen në të gjitha ato zona ku jeton komuniteti serb në Shqipëri. Shkolla të tilla deri tani janë hapur në Shkodër dhe Lezhë, por planifikohet edhe në zona tjera.
“Kush dhe çfarë është prapavija e këtyre shkollave duhet urgjentisht reagimi i institucioneve shtetërore shqiptar”, theksohej në reagim e para tre viteve, ku apelohej masivizimi i shoqatave dhe institucioneve tjera për të kundërshtuar një skenarë të tillë serb.
Në këtë komunë rurale Libofsh jeton një pakicë e vetëquajtur serbe.Fshatrat ku është përqendruar ky komuniteti janë Libofsha, Hamili, Petova dhe Libofsha,e cila daton si popullsi e ardhur në vitin 1924 nga zona e Sanxhakut të Novi Pazarit. Kjo popullsi me emra mysliman pavarësisht se ata deklarohen se janë boshnjak, kurse nga shoqatat serbe dhe politika serbe trajtohen serb, nuk ka si të jetë ndryshe përveç popullësi me prejardhje shqiptare nga Sanxhaku.
Eqerem Duleviç quhet banori i cili para tre viteve ka hapur shtëpinë e tij për nxënësit e parë. Ai atëherë shprehet për gazetën “Shqip” se po vë në vend dëshirën e paraardhësve të tij, që donin ruajtjen e gjuhës dhe të traditave të tyre. “Deri në moshën 7-vjeçare unë nuk dija shqip.
Gjyshja në shtëpi me fliste vetëm serbisht. M’u desh të shkoja në shkollë për të mësuar shqip. Kam mbaruar arsimin e mesëm, por pse jo mos ta trashëgoj si gjuhë edhe te fëmijët e mi. Jo vetëm shtëpinë, por edhe prona të tjera jam gati t’i jap për origjinën time”, shprehet Eqerem Duleviç, banori që ka lënë shtëpinë në dispozicion të shkollës serbe.
Për çudi të kundërtën e thonë sot banorët e Sanxhakut. “Deri sa nuk kam hyrë në klasë të parë asnjë fjalë në serbisht nuk e kam ditur, mandej kam filluar ta mësoj” e kam dëgjuar me mija herë nga studentët e Sanxhakut të cilët në vitet e 80-ta studionin në Prishtinë, këtë e thonë edhe sot (autori i këtij shkrimi).
Disa nga mbiemrat të kësaj popullate të zonës: Duleviç, Maniç, Makliç, Kërliç, Javllaniçar etj. janë mbiemra të cilët i hasim vetëm tek popullata boshnjake -muslimane në Sanxhak të cilët jan më prejardhje shqiptare.
Nisma për hapjen e shkollave serbe është bërë me aktivitetet e shoqatës famoze serbo-shqiptare “Maracna – Rozafa” me seli në Shkodër. Kjo shoqatë është e njohur edhe për organizimin e njohjeve dhe martesave të vajzave të reja shqiptare në Serbi.
Të gjitha pajisjet në këto shkolla sillen nga Serbia, ndërsa ambasadori serb qysh atëher ka premtuar ndërtimin e godinave të reja shkollore.
Nga krejt ky aktivitet , dhe nga kjo që sot shkruhet dhe flitet në mediat serbe në Serbi është një skenarë për serbizimin e gjithë asaj popullate -aq sa është e mundur, në fshatrat dhe trevat e Shqipërisë, prapa së cilës qëndron qeveria e Serbisë
Duke e pasur parasyshë se “destabilizimi” dhe “kontrolli” i fuqisë në rajon bëhet edhe përmes mekanizmit minoritar, serbët këtë element e patën zyrtarizuar në Shqipëri qysh në qeverinë e majtë në krye me z. Fatos Nano si Kryeministër i vendit, por edhe tani më lehtë është fuqizimi i faktorit serb në Shqipëri përmes mekanizmit të plotësimit të krietereve për anëtarësim në BE, ku në njërën anë Greqia me minoritetin e saj grek dhe në anën tjetër Serbia me “minoritetin e saj serb” trumbeton dhe lobon në BE për plotësimin e kritereve të vendit duke i avansuar këto minoritete edhe me shumë brenda vendit.