Bošnjačko udruženje „Haus Sandžak“ iz Frankfurta organizovalo je u subotu 28. 04. 2018. javnu tribinu na temu: Bosna, Sandžak i Bošnjaci- srce Evrope“. Glavni govornik bio je akademik prof. dr. Ferid Muhić, filozof svjetskog ugledai prvi predsjednik Bošnjačke akademije nauka i umjetnosti (BANU). Program je vodio dr. Harun Crnovršanin, autor brojnih knjiga i dokumentarnih filmova iz historije Bosne, Sandžaka i Kosova.
Prije nego što je započela tribina voditelj programa Harun Crnovršanin je uvaženom profesoru i publici prenio selame iz Istanbula od gospodina Refika Akove (Sijarića), predsjednika Glavnog odbora Kongresa Bošnjaka Svijeta.
Moderator Crnovršanin je nakon toga dao presjek naučnog angažmana i djela akademika Muhića. Poseban akcenat je stavio na njegov izbor za prvog predsjednika Bošnjačke akademije nauka i umjetnosti (BANU) u junu 2011. godine u Novom Pazaru. Citirao je, između ostalog, i riječi tadašnjeg reisu-l-uleme Mustafe ef. Cerića da je „Ferid Muhić rođen za Akademiju, a da je opet Akademija čekala sve dok profesor Ferid Muhić ne dođe u ovo doba zrelosti da bude na čelu BANU…Ferid Muhić je sam za sebe Akademija. Kao što se u Kurànu kaže da je Ibrahim a.s., bio sam Ummet, možemo kazati da je Ferid Muhić sam za sebe Akademija, sam za sebe bošnjački narod.“
Akademik Muhić je, na pitanja Haruna Crnovršanina odgovarao veoma precizno i ubjedljivo, na način koji se ne može sresti kod nijednog našeg intelektualca. Profesor Muhić plijeni svojim znanjem i patriotizmom. Istakao je da Bošnjaci iz Bosne, Sandžaka i svi drugi širom svijeta, treba da se ponose na svoju historiju, jer, Bosna je najstarija država jugoslovenskih naroda što potvrđuje i njen naziv koji je predslavenskog porijekla. O Bosni kao nezavisnoj državi među prvima je pisao i vizantijski pisac Kinam. On je pisao da rijeka Drina dijeli Bosnu od srpske države Raške i da Bosna ima svoju upravu, nezavisnu od Raškog župana.
U rimsko doba Bosna se zvala Bassania a taj naziv Rimljani su prihvatili od starosjedelaca Ilira, predaka današnjih Albanaca. Zahvaljujući grčkom historičaru Apijanu iz I vijeka nove ere saznali smo da je u antičko doba u Bosni živjelo ilirsko pleme koje se zvalo Poseni (op. Boseni). Taj naziv su naslijedili srednjovjekovni Bošnjani, odnosno Bošnjaci. U stvari riječ je o jednom te istom narodu istog imena sa kontinuitetom, u pisanim izvorima, od preko 2000 godina. Profesor Muhić je govorio o historiji srednjovjekovne Bosne i dinastiji Kotromanića koja je njome vladala skoro 600 godina. Geneza bosanske države može se pratiti od srednjeg vijeka, tačnije od 10 vijeka kada se pojavila kao Banovina, a od 1377. do dolaska Turaka 1463. godine kao nezavisna kraljevina. U Turskom carstvu Bosna je od 1580. do 1878. bila ejalet (izraz koji označava najveću teritorijalnu jedinicu); od 1878. do 1918. imala je status „krunske zemlje“ u sklopu Austro-Ugarske; a od 1945. do 1992. status federalne republike u Titovoj Jugoslaviji.
Područje današnjeg Sandžaka je u svojoj historiji egzistiralo u sastavu, prvo srednjovjekovne Bosne i jedno vrijeme u sastavu prve srpske države Raške a kasnije u sastavu Bosanskog ejaleta ili pašaluka, kao dijela Osmanskog carstva, pa ćemo ga tako i posmatrati.
Negiranje Bošnjaka i bosanskog jezika
Muhić je govorio o velikosrpskim i velikohrvatskim ideologijama koje permanentno negiraju državnost Bosne, identitet Bošnjaka i njihov bosanski jezik.
Nepobitna je činjenica da je krajem 14 vijeka, kraljevina Bosna, za vrijeme Tvrtka I Kotromanića, postala regionalna super sila. Naime, kada se 26. oktobra 1377. godine Tvrtko I krunisao za kralja, njegova titula glasila je : „Kralj Bosne, Srbije, Hrvatske Huma, Usore, Soli, Dalmacije, Donji Kraji, Kotora… a teritorija Bosne uključivala je i Šibenik, Trogir, Split, ostrva Brač, Hvar i Korčulu, kao i Bokokotorski zaliv sa gradovima Herceg Novi i Kotor. Bosna je kao država izgubila nezavisnost 1463. godine, dakle pune 74 godine poslije piraza srpske države na Kosovu 1389. godine. Ove nepobitne činjenice, ulključujući i to da je Bosna u periodu dužem od 350 godina prije dolaska Osmanlija bila suverena država sa statusom kraljevine i da je obuhvatala centralni dio Dalmacije, sa tri najveća otoka, kao i Bokokotorski zaliv, čine potpuno deplasiranom svaku diskusiju koja dovodi u pitanje postojanje državotvorne tradicije Bošnjaka i njihovu vlast nad svojom matičnom zemljom Bosnom. Zato treba naglasiti da ono što su bili kadri uraditi prije 800 godina, Bošnjaci su bili kadri učiniti i sada, osam stoljeća kasnije (1992-1995): uspostavili su svoju suverenu i nezavisnu državu Bosnu i Hercegovinu!
U Bosni do 19. vijeka nije bilo Srba i Hrvata
Akademik Ferid Muhić je naglasio da do kraja 19. vijeka niko u Bosni nije bio Srbin i Hrvat, već pravoslavac i katolik. Veliki deo bosanskih Srba i Hrvata su Bošnjaci, koji su primili hrišćanstvo. Ne postoji nijedan dokument o prisilnom prihvatanju islama na Balkanu. To je uvek bilo dobrovoljno, i to je veliki moralni čin i akt hrabrosti, jer se radi o radikalnom prekidu s dotadašnjim načinom života: nema više alkohola, svinjetine, valjalo je pet puta klanjati na dan, postiti, do 50. godine biti turski vojnik. Turci nisu tjerali hrišćane u vojsku, jer se smatralo da je Božji greh siliti nekoga da gine za boga u koga ne vjeruje. Svi u Bosni i Hercegovini moraju prihvatiti da su Bosanci, i to je tako i tu nema razgovora, jer svi govore bosanskim jezikom.
Prvi poznati rječnik bosanskog jezika štampan je 1631. godine a napisao ga je Muhamed Hevai Uskufi. Dakle, Bosanski rječnik štampan je gotovo dvije stotine godina prije Srpskog rječnika koji je 1818. godine, na osnovama bosanskog jezika, standardizovao Vuk Karadžić i više od 200 godina nego što je Ljudevit Gaj kodificirao hrvatski književni jezik, takođe pod snažnim uticajem bosanskog jezika. Srpski i hrvatski jezik su samo istočna i zapadna varijanta bosanskog jezika.
Povodom srpskih osporavanja i napada na bosanski jezik, akademik Muhić kaže da: Bošnjaci moraju ispoljiti gnev, a ne bijes: gnev je moć, otvara oči, ispravlja nepravdu, vraća svijest i samopoštovanje. Treba kao Englezi, kada ih je napao Hitler, proliti krv, znoj i suze, ali odbraniti svoje i našu Bosnu. Republika Srpska je najkrvavije parče zemlje na planeti i još ima u svom imenu odrednicu republika, to je čist državni atribut. To treba ukinuti tako što se neprestano mora vikati da je to genocidna tvorevina, dok sama, što rekao Avdo Sidran, ne otpadne kao sasušena krasta sa zdravog bosanskog tkiva.
Prvi univerzitet u Evropi i u Svijetu napravili muslimani
Na pitanje Crnovršanina kako objašnjava današnju antiislamsku kampanju evropskih medija i njihovu tezu da je „Evropa hrišćanski kontinenat“, profesor Muhić je odgovorio da je islam u formiranju kulturnog identiteta Evrope imao ključnu ulogu.
On je na veoma plastičan način, na primjeru Španije koja je skoro 800 godina bila pod muslimanskom vlašću, dokazao da je tadašnji El-Endelus (Španija), u 10. i 11. vijeku, sa Kordobom kao glavnim gradom, bio najrazvijenijenija zemlja na svijetu. Kordoba koja je tada brojala 1 milion stanovnika bila je neosporno kulturni, naučni, umjetnički, ekonomski, finansijski i politički centar Evrope i Sjeverne Afrike. Arapi-muslimani su u Kordobu došli 711. godine. Zatekli su jedan katolički gradić bez ikakve infrastrukture, bez vodovoda i kanalizacije. Nakon 200 godina vladavine muslimani su od ove učmale kasabe napravili najljepši grad srednjovjekovne Evrope. Kordoba je postala glavni grad nezavisnog emirata El-Endelusa koji će kasnije prerasti u hilafet.
U vrijeme halife El- Hakema II Kordoba je imala na desetine blistavih dvoraca, najbolje sređenu infrastrukturu u svijetu, vodovod sa preko 1500 javnih česmi, 900 hamama (javnih kupatila), 50 bolnica, najveću biblioteku u svijetu sa oko 1 milion knjiga, blizu 3000 džamija uključujući i nadaleko poznatu Veliku džamiju Kordobe. Muslimanska vlast je pokazalča neviđenu tolerantnost i suživot sa pripadnicima drugih religija. Kordobu je krasilo i 260 katoličkih crkvi i 80 sinagoga.Grad Kordoba je 29. juna 1236. godine definitivno pao u ruke katoličkog kralja Kastilje-Ferdinanda III. To je bio ujedno i kraj multietničke tradicije Kordobe. Porušene su sve džamije a sinagoge sravnjene sa zemljom. U svojoj veličanstvenoj ljepoti ostala je samo Velika džamija kordobe koja je pretvorena u katedralu.
Od svih spomenika materijalne i sakralne kulture koju su muslimani kreirali i gajili na tlu Španije nepunih osam vjekova, od 711. do 1492. godine, do danas su jedino sačuvani seviljski El-Kasr (Alkazar), El-Hamra (Alhambra) u Grenadi i Velika Kordobska džamija.
Mnogi zapadni studenti i intelektualci smatraju kako je Europa kolijevka modernog obrazovanja, a da se univerziteti u Bolonji i Parizu smatraju najstarijim na svijetu. Međutim, istina je nešto drugačija. Istorijska je činjenica da su čak tri najstarija univerziteta na svijetu van Evrope, i sva tri se nalaze u islamskom svijetu. Marokanski grad Fes, Kairo i iračka metropola Bagdad imali su razvijene obrazovne institucije čak 200 godina prije no što je u Bolonji 1089. godine osnovana prva europska visokoškolska ustanova. S obzirom da su osnivana uz vjerske ustanove poput džamija i vođene po drugačijem modelu, Europljani su im osporavali status ravnopravan ustanovama sa Starog kontinenta. Međutim, 1963. godine UNESCO je donio odluku kako je nekadašnja medresa/univerzitet El-Karavijjin u marokanskom Fesu imala status Univerziteta od samih svojih početaka 859.godine te da zbog toga zaslužuje titulu najstarijeg univerziteta na svijetu. Ovaj univerzitet je osnovala žena-muslimanka Fatima Al-Fihri, kći bogatog trgovca koji je preselio iz Titulom najstarijeg univerziteta ga je ovjenčala i Guinnessova knjiga rekorda.
Sa ovim primjerom profesor Muhić je završio svoje izlaganje. Publika je bila oduševljena odgovorima uvaženog akademika Ferida Muhića, pa se na kraju zahvalila i izrazila želju da ovakvi susreti u budućnosti budu češći.
Autor teksta: Mehmed Crnovršanin