Feriz Sallku një ndër kryekaçakët i Sanxhakut
Historia shqiptare i ka shumë borxh ketij patrioti e atdhetari,ashtu siç u ka borxh shumë bashkëluftetarëvet të tij, trimave të Sanxhakut të cilët deri në vdekje nuk u pajtuan më robërin.Populli shqiptar duhet të nderoj gjakun e patriotëve të renë për lirin e kombit e burrave si Shaban Polluzha,Mehmet Gradica ,Azem e Bejta e Shotë Galica,po ashtu duhet të nderoj gjakun dhe veprën kombëtare të burrave atdhetar siç ishin Feriz Sallkun,Isuf Mehoviqin,Mehmet Kaliqi,Mehmet Spahi,Nexhib e Ferhat Draga,Galan Kërshiqi,Aqif Bluta,Zhujë Selman Daci,Murat Lotina e shumë atdhetar tjerë që nuk kursyen jetën për lirin dhe bashkimin kombëtar etj.
Shkruan : Ali Daci
Feriz Sallku është i njohur si kryekaçaku i kaçakçve të Sanxhakut në përiudhen e krijimit të mbretërisë SKS.I lindur në Crnish afër Tutinës në vitin 1875 ai u rrit në një përiudh të përgjakshme të historisë son. Për shkak të terorit që xhandarmeria serbe e Kosta Peqncit kishte aplikuar mbi popullatën shqiptare në rrethinen e Tutinit dhe Rozhajës ,Ferizi organizoj çetet e kaçakëve për t’i dal zot vendlindjes dhe atdheut të tij.Në vitet 1922 verejmë bashkëpunimin e ndrsjellt në mes të komiteve të Sanxhakut dhe kaçakçve kosovar,ku të dyja palët kishin të njëjtin qellim,luftën për çlirim nga okupatoret srbo-malazez.Në vitin 1923 Kosta Peçanac me diektiven e Nikolla Pashiqit e gjeneral Tomiqit kishte ardhur në rrethin e Tutinës.Ardhja e tij ishte qëllimkeqe,shkatrrimin e Feriz Sallkut dhe çetas se tij e cila numëronte 70 burra të zgjedhur të kësaj ana.Më të dëgjuar për ardhjën e forcave serbe Ferizi i zë pritat më shokë,më çrast Kostës i lë vetem rrugën e cila e shpinte në fshatin e lindjes së kryekomitit.Posa arriti Ksota në Crrnish me çetnikët e tij,Feriz Sallku i del para dhe i thotë:”Ç’e mire të ka sjell sot këtu .Nese ke ardh për të mirë,më të mirë do të përcillësh,por nëse do të mungoj një kokërr deleje ,ose do të mungoj një qime e kokës në rradhet e shokëve të mi,as kush nga ju nuk ka për ta nxjerr kokën nga Crrnishi”.Më turp Kosta i ka buzqeshur Ferizit duke mos besuar se dikush mund t’i kërcnohej atij,ndersa ky i fundit për t’i treguar kryeçetnikut se e ka seriozisht e ngit dorën në një drejtim më çrast kërcët pushka,pastaj dora tregon kahjet tjera nga ku degjohet martina shqipatre e që seriozisht e bind serbin se ishte plotësisht i rrethuar.Kosta Peçanac më këtë rast drodhi bishtin dhe u kthye i turpëruar në Tutin. Këto forca çetnike më parë, në vitin 1919 në rrethin e Ribariqit kishin vrar e maskruar 28 anëtar të familjës Rizvanaj,ku në mesin e tyre ishin pesë çika e gra.Forcat çetnike po ashtu në Mojstir afër fshatit të Ferizit kishin vrar tre vellëzerit Xhekaj.Për t’u hakamerr Feriz Sallku kishte organizuar në vitin 1923 një sulm mbi forcat çetnike të stacionuara në Ribariq.Nga sulmi i pa pritur dhe mirë i organizuar kanë lenë kokën mbi 200 çetnik.Feriz Salku në popull ka qenë i njohur si luftetar besnik dhe trim i pa parë Nën kontrollën e tij ishin bjeshkët e Mokra Gorës,Humit, Hajlës dhe lugina e Ribariqit, e njohur si porta e Sanxhakut..Për të çetniket thonin se nuk e kapte plumbi i zakonshem ,por duhej gjetur një i arit,duke aludur në tradhëtin ,pasi që ai shumë herë ka shperthyer rrethimet çetnika pa marr as një plagë. Qeveria serbo-kroto-sllovene Feriz Sallkun,Bajarm Currin e Isuf Mehin i kishte shpallur si përsonat më të rrezikshem për shtetin.Lufta e Dytë botërore ketë atdhetar e gjen në mosh të thyer.Ferizit kurr spiunët serb nuk ju hoqen qafe,por ai kurr nuk ju dorëzua armikut.Ai duke u strehuar tek të afërmit dhe shokët e vet i ka shpetuar burgjeve serbe,por nuk ka mundur t’i shpetoj dorës vrastare tradhetare.Pasiqë xhandarmaria serbe e përcillte këmba-këmbës Ferizi se bashku më të shoqen dhe fëmijët strehohet në Shqipëri.Ai vendoset në qytetit e Fierit.Xhandarmeria serbe kishte paguar tradhetarin Abdyrrahim Brunçeviqin nga Melaja e Bihorit për të likuidimin e patriotin nga Tutini. Pasi që tradhtari i kishte rënë në gjurmë në vitin 1943 në prit, në afërsi të shtëpisë së tij në Fier,vritet Seriz Sallku Mujoviq(Mujaj).Vdekja e tij që e dhimbshme për shokët e luftës.Edhe pas vdekjes se tij ,të bijt Ismeti,Kadria e Esadi ndiqen nga UDB-ja jugosllave dhe migrojnë në Shqipëri e nga aty në Australi ku edhe sot jetojnë.Me rënjën e diktaturës në Shqipëri në vitin 1996 Ismeti kthehet përseri në Shqipëri. Historia shqiptare i ka shumë borxh ketij patrioti e atdhetari,ashtu siç u ka borxh shumë bashkëluftetarëvet të tij, trimave të Sanxhakut të cilët deri në vdekje nuk u pajtuan më robërin.Populli shqiptar duhet të nderoj gjakun e patriotëve të renë për lirin e kombit e burrave si Shaban Polluzha,Mehmet Gradica ,Azem e Bejta e Shotë Galica,po ashtu duhet të nderoj gjakun dhe veprën kombëtare të burrave atdhetar siç ishin Feriz Sallkun,Isuf Mehoviqin,Mehmet Kaliqi,Mehmet Spahi,Nexhib e Ferhat Draga,Galan Krshiqi,Aqif Bluta,Zhujë Selman Daci,Murat Lotina e shumë atdhetar tjerë që nuk kursyen jetën për lirin dhe bashkimin kombëtar etj.