Historiani serb, Aleksandar Rastović, në librin e tij ‘Velika Britanija i Srbija 1903 – 1914’, një kapitull ia kushton Edith Durhamit. Në këtë kapitull, sikur edhe në tjerët, libri përmbanë mjaft pallavra dhe gënjeshtra. Por, çuditrisht, ka edhe disa trajtime të ngjarjeve dhe interpretime të fakteve që bëhen në mënyrë reale apo shkencore.
Daut Dauti, Londër
Shembull i trajtimit real është letra e titulluar ‘Common sense about the war’ të cilën Edith Durham më 1914 ia dërgon dramaturgut të njohur botëror, George Bernard Shaw. Në këtë letër Durham i spjegon masakrat serbe ndaj shqiptarëve që ndodhën gjatë luftërave ballkanike 1912-1913. Ky është interpretimi i Rastovićit:
‘Një hapësirë të letrës Durham ia kushton Kishës Pravosllave Serbe duke bërë me dije se kjo kishë është ndër më të përgjakshmet dhe më jotolerantet ndër të gjitha kishat për shkak se i ka detyruar myslimanët dhe katolikët që të konvertohen ose të vdesin. Ajo [Durham] ka shkruar që myslimanët e mjerë nuk kanë patur mbrojtje dhe u janë nënshtruar torturave, terrorit dhe therjeve. Ajo ka sjellur edhe rastin e priftit franqeskan të Gjakovës të cilin e kanë zhveshur lakuriq, e kanë rrahur dhe në fund e kanë therrur me bajoneta për shkak se ka refuzuar të heqë dorë nga feja e tij. Ajo ka vënë në pah se austriakët kanë insistuar që të hetohet ky rast. Trupi është zhvarrosur dhe është vërtetuar tregimi i dëshmitarëve për këtë vrasje. Katolikët dhe myslimanët e shkretë kanë mundur të shpërtojnë jetët e tyre vetëm nëse e pranonin fenë pravosllave. Në vazhdim të letrës, në mënyrë që ta vërtetoj tezën e saj për qëllimet që kishte Serbia për të shkaktuar luftë botërore, ajo i citon fjalët e disa banorëve të Malit të Zi dhe Shkupit me të cilët ka biseduar:’Ne jemi serfbofilë dhe i kemi mundur turqit. Ne jemi fuqi. Ne jemi rrezik për Evropën. Ne dëshirojmë ta djegim tërë Evropën. Do të fillojmë në Bosnjë me Sarajevën. Do të marshojmë deri në Vjenë. E kemi përkrahjen e plotë të Rusisë’. – Faqe 344-5.
Ky libër do të ishte serioz sikur t’i trajtonte të gjitha rastet sikur këtë letër të Durhamit. Por, për fat të keq, pjesa dërmuese është joshkencore. Shumica e historianëve serbë por edhe shqiptarë dëshirojnë të jenë shkencëtarë dhe patriotë.