Jonuz Shkreli, Novi Pazar, Sanxhak pjesa e I rë
Histori të vjetra nga njerëz të vjetër – Stare priče starih ljudi
Ja sam Joniz Shkreli, rodjen sam 13 08 1948 godine ovde u Pazaru. Moje ime je Jonuz Škrijelj /Jonuz Shkreli/ i rođen 13.08.1948. godine ovdje u Pazaru.
Otac mi se zvao Hamit Shkreli majka Malusha Fakovic, iz Albanije , neko selo blizu Skadra, tamo se rodila moja majka. Mi se čini sleo se zove Fakaj. Ovde su dosli na Pester u selu Bacica.
Babo mi se zvao Hamid Škrijelj /Shkreli/, a majka Maljuša /Malusha/ Faković. Majka mi je rođena u Albaniji u nekom selu u blizini Skadra. Mislim da se selo zove Fakaj, to nisam siguran. Nakon njenog rođenja porodica je došla na Pešter u selo Baćica.
A otac se rodio u Novonm pazaru. Moj otac je bio najmladji od dece. Moj dedo je iamo 13 dece dve devojke i 11 sinova. Moj otac se rodio 1886 imao je jednog brata ,
Hamit Škrijelj, moj babo, rođen je u Novom Pazaru, kao najmlađi od sve djece. Njegov babo, moj djed, rođen je 1886. godine i imao je jednog brata, serbet e kanë varë në litar në vitin 1912, kur kanë hyrë ne N Pazar. Babi im dhe i ndjeri Ibrahim vëllai i tij janë, lindur në Novi Pazar. Kanë pasur tokat-pasurinë në Rajqinoviq. Ka qenë hoxhë. Ibrahimin serbët e kanë varë në litar në Rajqinoviq, afër Pazarit. Pra, tek banja e Rajqinoviqit. Ka qenë i arsimuar, haxhi, gjashtë muaj ka udhëtuar për në Meke me krye haxhin. Ky ishte djali i rahmetli Hafiz Hivzos. Hafiz Hivzo ka qenë hoxhë i njohur në Pazar. Ka qenë hafiz djali i tij. Përndryshe ka qenë djali axhës tim. Ai shumë më ka dashur. Pra edhe ky, pra babi ka qenë nga një fshat afër Shkodrës i quajtur Shkrel. Së paku ashtu ka thënë Hafiz Hivzo, dhe se janë shqiptar këndej në Peshter.
Një vëlla i tyre ka jetuar në Rajqinoviq, një në Boroshticë, ndërsa një tjetër në afërsi të Rozhajës. Nuk di saktësisht në cilën pjesë. Me sa më duket në afërsi të Beranës. Ndërsa mulla Ibrahimi është i varur nga serbët në litar në vitin 1912 në dardhë dhe 15 ditë nuk kanë guxuar ta heqin nga litari. Ashtu 15 ditë ka qëndruar i varur. Në të 16 ditë e kanë lejuar ta zbresin nga litari, e kanë varrosur. Xhyshi im Adili në të kthyer nga varrezat e kanë gjetur të vdekur. 15 ditë të shihet djali i varur, duke mos mund ta varrosin, nuk ka mund me i përballu jetës.
Unë kam marr librin “ Historia e Boshnjakëve” si Imamoviqi është gënjeshtar i madh. , Rrejshëm e ka përshkruar historinë, kur thotë se serbët kurrfarë zullumi nuk kanë bërë këtu. Në vitin 1912 kur e kanë okupuar Pazarin, Sanxhaku është i okupuar jo i çliruar siç thonë këta. Sipas kongresit të Berlinit ka qenë njësi e veçantë. Edhe në kohën e Titos është dashur të jetë ashtu. Për këtë shkak e kanë vrarë Rifat Burgjeviqin , që Sanxhaku mos të arrihet të bëhet njësi e pavarur.
Vëllezërit tjerë të babait tim.. Unë kam mbete 7 vjeçar pa prindër. Babi im ka qenë 26 vjet më i vjetër se nëna ime. Ajo ka vdekur në moshën 41 vjeçare ndërsa babai në moshën 51 vjeçare. Unë sa do të jetoj, zoti e din.
Rodjen sam ovde 13 08 1948 godine, mama mi je umrla posle 6 meseci , otac je umreo, Opstina nam je uzela kucu, poslala nas u dom. Imam jos dva brata i sestru. Dve sestre, jedna po babu jedna po majci. Jedna se udala ovde u Pazaru, a druga u Mitrovici za Ahmet Shkupollia. Ujak Ahmet Shkupolia je bio Zenun Haskoviq, narodni heroj. Moj zet Ahmet has dajdja mu je bio Zenun Haskovic.
Ja sam rođen ovdje u Novom Pazaru 1948., a odrastao sam bez roditelja. Kada su mi roditelji preselili opštinske vlasti su nam uzele kuću, a nas djecu, još dvojicu braće i sestru poslala u dom. Imam i još tri polusestre, jednu po babu i dvije po majci. Jedna od njih se udala ovdje u Pazaru, a druga u Mitrovicu za Ahmeta Shkupollia. Dajidža mojeg zeta Ahmeta je Zenun Hasković, narodni heroj iz Drugog svjetskog rata.
Pošao sam u prvi razred, posla dva tri meseca mi je umrla majka, a posle 6 meseci otac. Opstina nam je uzela kucu, Zemlu smo imali u Vojnice, sve nam je uzela., i poslal nas u dom. Prvo ovde u Pazar 2-3 meseca, onda u Arandjelovac 2 do3 meseci. Pole toga u Mitrovici u dom “ Aca Maroviq”.
Dva ili tri mjeseca nakon što sam pošao u prvi razred osnovne škole sam ostao bez majke, a nakon šest mjeseci i otac. Kuću i zemljište koje smo imali u selu Vojniće, sve nam je oduzeto. Nas djecu su potom najprije smjestili u dom ovdje u Pazaru, gdje smo ostali dva do tri mjeseca, a nakon toga u Aranđelovac gdje smo otprilike isto toliko zadržali. Iz Aranđelovca nas konačno smještaju u dom “Aca Maroviq” u Mitrovici.
Prvi razred sam ponavljao zbog toga sto sam ostao bez roditelja. U Mitrovici u prvi razred sam zavrsio u “ Svetozar Markovic”, drugi u “ Muharrem Bajraktari” i treci u “ Velko Banaševic”. Četvrti , peti i sesti u “ Vllado Cetkovic”, blizu pijace u Mitrovici.
Ja sam prvi razred ponavljao jer sam ostao bez roditelja i svega što se potom dešavalo. U osnovnoj školi “Svetozar Marković” u Mitrovici završavam kasnije taj prvi razred. Zatim i drugi u osnovnoj školi “Muharem Barjaktari”, treći u školi “Veljko Banašević”, a četvrti, peti i šesti u osnovnoj školi “Vlado Ćetković”, koja je u blizini mitrovačke pijace.
Posle završetka osnovnu skolu, su me vratili u Novom Pazaru, a sestra mi je ostala u dom . Bila je tri godine mladja od mene. Nastavio sam da živim kod sestre u Novom Pazaru, muž se zvao Rasim Medjedovic, njegov sin Rečko, muzicar. Ovde sam počeo u skolu. Nisam mogao da se školujem . Otisao sam u zanat. Završio zanat u “ Transport”. Halin sin je imao radionicu Hasanbegovic Mehmet- Misa. Nakon toga sam radio u “Ukras” 5-6 godina. Ja sam stalno kupovao knjige. Blagajnik je preneo direktoru “
Pošto sam završio osnovnu školu vratili su me u Novi Pazar, a sestra koja je bila tri godine mlađa od mene je ostala u domu. U Pazaru sam živio kod starije seste čiji je muž bio Rasim Međedović, otac poznatog muzičara Rečka. Nastavio sam i školovanje u Pazaru, ali ne zadugo već sam otišao na zanat. Savladao sam zanat u “Tranaportu”, a kasnije počeo da radim u privatnoj radionici kod Hasanbegović Mehmeda, inače sina od moje hale. Nakon toga, nekih pet do šest godina radim u “Ukrasu”, novopazarskoj fabrici za preradu mramora.
Dok sam tu radio, puno sam čitao i puno knjiga sam kupovao, a što je blagajnik ispričao direktoru,
Ky budallai, krejt paratë i harxhon në libra”. Drejtori më ftoi në zyre . Më pyeti , i kujt je ti i thash jam i Hamit Shkrelit, më tha a dëshiron me studiua, i thash po, po dua. Nuk kam para i thash. Më tha mos ke dert të gjitha unë ti siguroj. Ke me marr bursë, pagë, ke me i krye studimet. Për tre vjet e gjysmë i kreva studimet e makinerisë. Teknika më ka interesua. Kur i kreva studimet ia solla drejtorit diplomën. Më tha hallall të qoftë . Mua nuk më duhet inxhinier, por e pash se ti dëshiron me mësua dhe e vërejta se ti je i mençur, mandej edhe të dërgova. Unë i thash jo jam budalla i madh. Pse, më tha, ashtu i thash. Kam pasur prirje për shaka, besa edhe kam pas merak e dhe me pi alkool. Kur kam qenë nën ndikimin e alkoolit kam qenë shumë i sjellshëm ndërsa i ethull, i nxehtë si zjarr. E kam dashur muzikën shumë, kitarën. Një këngë e imja ende këndohet në N. Pazar të cilën e kam kompozuar unë me ndihmën e djalit të motrës Reçkon. Ai është vetëm një vit më i ri se unë. Unë kam qenë “zavrak”.
Kad sam se vratio iz Mitrovice nisam znao dobro da govorim srbski. Na albanskom sam zavrsio osmogodisnju skolu. U to vreme tako se zvalo srbski .
Kada sam se po završetku osnovne škole tek vratio iz Mitrovice nisam znao dobro da govorim srpski, jer sam osnovnu školu završio na albanskom jeziku. U to vrijeme država nije priznavala bosanski jezik i tada se to zvalo srpski.
Kur bisedoja me njerëz këtu qeshnin me mua, se si flitja. Nuk kam ditë mirë gjuhën. Ndërsa në Mitrovicë më thoni se jam kroat, në shkollë më kanë regjistruar si kroat. Ku ta di pse. Nuk di as unë pse. Erdha në Novi Pazar jam rritë te motra, rregullisht kam marr mësime fetare kem agjërua Ramazanin. Kur jam kthyer këtu e kam kuptuar, kush jam dhe çfarë jam. Nga atëherë më ka interesuar historia. Më mirë unë e njoh historinë boshnjake se gjysma e profesorëve që japin mësim në shkolla. Me rrënjë jam shqiptar. Këtu gabojnë njerëzit thoni shqiptar, unë ju them jo siptar nego shqiptar. Nuk shkruhet Shipni por Shqipëri. Këtu më kap sikleti. Nuk ke as me kënd me bisedua këtu. Por për shkak se jam momentalisht këtu unë jam boshnjak. Nuk jam as serb e as kroat, por boshnjak. Por me prejardhje shqiptare Ashtu ndihem. Edhe fëmijët e mi ashtu ndihen.
Në personalitetin tim ka pas ndikim themelimi i PAD it, (SDA) . Nga themelimi në vitin 1991 jam anëtar i PAD – it, e kam numrin 190 ne librezë. Është themeluar ne Bosnjë, ndërsa në mitingun këtu në Pazar kam qenë në rreshtin e dytë, mbrapa Ali Zatriqit. Përndryshe Zatriqët janë shqiptar. Aty fjalimi i Rahmetli Alijja Izetbegoviqit dhe Ali Zatriqit diçka më ka prekë në zemër. Përndryshe nuk kam qenë anëtar kurrë i partisë komuniste. Gjithherë i kam urryer komunistët. Nuk më janë, përshtatë. Komunizmi nuk më është përshtat sepse së pari ne jemi të përkatësisë islame , Nuk kem guxuar të festojmë festat fetar, as Bajramin. Ndërsa serbët dhe kroatët i kanë festuar fshehtas krejt festat. Atyre u është lejuar ndërsa neve asgjë.
Pak nga inati, Pak më tepër nga inati. Mandej kam filluar të hulumtoj historinë ton. Shumë libra kam blerë. Herën e parë kur është hapur biblioteka në Tutin i kam dhuruar 100 libra. Para dy tre muajve 200 libra i kam dhuruar në bibliotekën e Tutinit. Nuk po kam ku me i vendos. Nuk di si quhet biblioteka, me sa di mban emrin e Vehbia Hoxhiqit.
Diçka që më ka prekë më së shumti në jetën time është momenti kur Hafiz Hivzo më ka treguar që ia kanë varur babën në litar në vitin 1912. Ky fakt më ka prekur së pari. Mandej isha më i ri shpëlarja e trurit nga komunistët, mandej e kam vërejte, kur vonë më ka treguar hafiz Hivzo.
Aktiviteti im në PAD ( SDA) kur jam anëtarësuar një numër i konsiderueshëm kemi qenë shokë, Ata kanë qenë sportist. Unë dikur kam luajtur futboll për Trepçën në Mitrovicë. Por pak kam luajtur. Kur e kam shënuar autogol. Portier ka qenë Gajiq. Ai ka qenë i ardhur nga Beogradi. Unë kam luajtur pozitën e hundorit kundër Sutjeskës. Si 14 vjeçar e kam pasur këtë gjatësi që e kam sot, 183 cm. Si 15 vjeçar kam qenë më i riu në përbërjen e parë . Në Nikshiq kem luajtur 1 me 1 për hyrje në ligën e parë. Në Mitrovicë me kokë e kam dhënë autogol. Gajiq, trajneri im, më ka dhënë mësim në shkollë, dhe të nesërmen në orë të mësimit më ka rrah si kaun. Për këtë shkak Trepça nuk ka hy në Ligën e parë. Kur kam hëngër qytek, që do ta mbajë mend sa të jem gjallë. Unë në vend që ta godas me pjesën e përparme të kokës e kam goditur me pjesën e prapme. Dhe, ra autogoli. Mandej kanë luajtur edhe Jevremoviqi, në Rudar. Shoshkiq e Dimiq kanë shkuar në Olimpi të Lubjanës. Pas kësaj ngjarjeje kam ndërpre të luaj. Nëse nuk jam i dobishëm. Pra deri sa në Nikshiq dy gola i kam shpëtuar unë. Kem luajtur 1 m e 1, por në Mitrovicë humbëm 1 me 0 .
Kur Shekullarac kaloi nga Zvezda në OFK Beograd, këtu mu dha rasti të luaj kundër tij, por vetëm 5 minuat sepse e lëndova këmbën. Shekullarac ishte shkaktar që OFK Beograd hyri në ligën e parë. Vërtetë ashtu e rregulluan që shqiptarët mos të hyjnë në Ligën e parë. Unë jam habitë kur Vokrri kaloi në partizan. Kam qenë fqinjë me Luan Prekazin Xhevatin, e kanë pasur edhe një vëlla. Së pari në Partizan ka luajtur Luani, mandej Xhevati. Ka qenë edhe një shqiptar, nuk po më kujtohet.