Šerijatski sudija tokom Drugog svjetskog rata u Novom Pazaru Mumin efendija je iza sebe ostavio značajan broj dokumenata i podataka i sačuvao od zaborava dio prošlosti Novog Pazara, ali i učvrstio veze između Kosova i Sandžaka, poručeno je sa promocije monografije promocija monografije: “Mulla Mumin efendi Halidi, šerijatski sudija Novi Pazar 1939-1944”, objavljeno u Kumanovu, Biblioteka “Halid Efendi”
Na skupu organiziranom prošle subote u Kancelariji Albanskog nacionalnog vjeća u Srbiji, u Novom Pazaru, oficir za vezu Republike Kosova u Beogradu Jetiš Jašari je u obraćanju rekao da je posebna čast što danas govorimo o požrtvovanim ličnostima kao je bio što Mumin efendija, “jer svi daju po jedan dio od sebe, a samo rijetki daju sve”.
Na promociji je se ispred Kancelarije Albanskog nacionalnog vjeća u Srbiji govorila Amine Nuraj, a prisutvovae su javne ličnosti i poštovaoci lika i djela Mula Mumina efendije.
Historičar, profesor Hivzo Gološ kazao je da je građa u Mumin efendiji uništena i da je u njoj bilo more podataka i dokumenata, te da novi podaci sadržani u ovoj knjizi rasvjetljavaju mnoge događaje.
Gološ je istako da je u periodu od 1939. do 1944. godine bilo malo šerijatskih sudija da stanu na čelo naroda i da je Mumin efendija zajednički velikan Kosova i Sandžaka.
“Istaknute ličnosti Bošnjaka i Albanaca su na jednom mjestu i slažu se da ovakve teme i oakve skupove treba podržavati i razvijati”, kazao je Gološ.
Ono što je nama zajedničko, što nas spaja, što nas vodi naprijed, ne treba se plašiti. Naprotiv, treba ulagati što više napora, što više mogućnosti. Dosta nam je bilo razlaza, raskola, odvajanja”, poručio je Gološ.
Predsjednik Udruženja “Kosovo za Sandžak” Ismet Azizi, kao jedan od organizatora ove promocije knjige je ukazao da ličnost Mumin efendije, kao jednog od najvećih intelektualaca tog vremena koji povezuje Kosovo i Sandžak.
“Ovo je nešto veoma važno za nas i za Sandžak jer se radi o jedoj ličnosti koji je djelovao između dva svjetska rata, kao intelektualacai šerijatski sudija. Srećom njegovom prešao je 1939. iz Mitrovice u Pazar jer je familijarno bio povezan. Nastavio je ovdje da živi i djeluje sve do trenutka kada je nastradala cijela familija. Najviše me je povuklo. Autoru sam pomagao da se bavi ovom temom i nešto ostvarimo”, rekao je Azizi, predočivši da je pripremu ove knjige, kao i postavljanje spomen ploče finansirala kćerka Mumina Halidija (Halitovića), Refaheta koja je preselila dan prije promocije knjige.
Autor knjige, Fejzullah Arifi je rodom iz istog mjesta odakle je bio i Mumin efendija i knjiga j nastala njegovom željom da više sazna.
“Čuo sam od straih ljudi kako pričaju o njemu, ali htio sam da imam više informacija. Počeo sam da istražujem i, korak po korak, došli s o do ove knjige. Svaki dan istraživanja je bio vrlo interesantan. To je jedna historijak koja povezuje dva naroda, albanski i bosanski, Sandžaklije ovdje u Novom Pazaru. Dvij kulture, ista vjera. Vjerski motiv, nacionalni motiv, kulturni..Ima puno motiva koji su mi dali snagu da istražujem id a stignemo do ovde”, kazao je Arifi.
Mumin efendija Halitović bio je diplomac Univerziteta Al Azhar u Kairu, porijeklom je iz Slupčana kod Kumanova. Bio je oženjen kćerkom znamenitog Novopazarca, Ćamila Ejubbegovića, predsjednika opštine i jednog od osnivača Džemijeta.
Između ostalog ostavio je pisane tragaove o dešavanjima tokom Drugog svjetskog rata u Novom Pazaru gdje je i sam stradao tokom savezničkog bombardovanja 7. novembra 1944. godine. Od cijele porodice jedino je preživjela njegova kći, Refaheta, tada šestogodišnja djevojčica.
Izvor: Medin Halilović, Behar TV