Shkruan : Ali Daci
Në organizimin e Org. “ Kosova për Sanxhakun” e në bashkëpunim me Institutin Albanologjik të Prishtinës, dhe me mbështetje të Ministrisë për Kulturë, Rini dhe Sport të Republikës së Kosovës, më 6 dhjetor 2024, në ambjentet e Institutit u mbajt Simpoziumi Shkencor Ndërkombëtar me temën “ Tjetërsimi i popujve josllav në Sanxhak dhe në tërë Malin a Zi”. Në këtë simpozium moren pjesë historian, profesor e doktor të shkencave nga e gjithë hapsira shqiptare, nga Sanxhaku e diaspora ku u trajtuan tema të ndryshme shkencore rreth asimilimit dhe tjetersimit të popullit shqiptar në Sanxhak dhe në Mal të Zi tash e shekuj më parë.
Faktoret kulminant që ndikuan direkt apo indirekt në arritjen të këtij tjetërsimi e asimilimi dhe spastrimi etnik mbeten dhuna, politika çnjerzore sllave dhe neglizhenca e Shqipërisë gjatë sundimit bolshevik, Partisë Komomuniste. Shkaqet e shumta politike, ushtarake, pushtuese e konvertuese janë të shumta e që ndikuan në asimilimin dhe tjetërsimin e shqiptarëve autokton në këto treva dhe si rrjedhor e këtyre populli i shqiptarë i Sanxhakut dhe i shqiptarëve autokton në Mal të Zi u asimilua, u shperngul dhe iu nënshtrua një asimilimi kolektiv deri në mohimin e gjuhës shqipe, kulturës shpirtërore e materiale në skajshmeri, dukes sjellë popullin shumicë autokton të kësaj treve në një pakicë kombëtare gati në zhdukje.
Populli shqiptar duke qenë objekt i përsekutimit shekullor nga fqinjet grabitçar serb, grek, bullgar dhe malazez ka përjetuar e fatkeqsisht po përjeton edhe sot dhunën politike diskriminuese e asimiluese, sidomos në Sanxhak, Luginën e Preshesves e gjithandej trojeve të veta stërgjyshore.
Në këtë sipozium shkencor u praqita me kumtesën : “Statistikat zyrtare të regjistrimit të popullsisë në Mal të Zi dhe pozita e shqiptarëve në këtë shtet” ku trajtova renjën drastike të numrit të shqiptarëve gjatë dekadave, gjthnjë duke shkreteruar trojet e veta. Sipas statistikave zyrtare të regjistrimit të popullsisë në Mal të Zi shohim sot rënjën drastke të popullatës shqiptare në këtë shtet. Në këtë simpozium shkencor moren pjesë 28 studiues dhe u paraiten pikpamje të ndryshme të shkencore mbi tjetërsimin e popujve josllav në Sanxhak dhe në gjithë teritorin e Mali të Zi dhe më gjerë. Sipoziumin i organizuar nga “Kosova për Sanxhakun” e begatuan me pjesëmarrjen e tyre pinjollet e familjeve patriotike nga Peshteri të shpërngulur në Turqi para 65 viteve, si Omer Ok Bibiq nga Uglla dhe nipi i heroit të Shqipërisë Etnime Feriz Sallkut nga Crnishi i Tutinit Z. Feim Sallku nga Fieri i Shqipërisë. Të shtunën delegacioni i studiuesve të prirë nga kryesia OJQ “ Kosova për Sanxhakun” bënë homazhe pranë varrit të heroit Shaban Polluzha në Polluzhë të Drenicës dhe vizituan Kompleksin Memorial të Jasharajve në Prekaz